5В010800 – Дене шынықтыру және спорт

Спорттық физиология

Күндізгі 4 жылдық 4 курс

каз

Ахметжанова Ұ.А.

Сөре алдындағы жағдайдың пайда болуы механизмінің негізі:

A) Рефлекстер.

B) Қозғалыстар.

C)& Шартты рефлекстер.

D) Қан-тамыр жүйесі.

E) Лимфа жүйесі.

*****

Нейропептидтер  әрекет жасайтын орын:

A)& Нейрондардың контакта болатын орынында

B) Рецепторларда

C) Эффекторларда

D) Талшықтарда

E) Бұлшық еттерде

*****

Сөре алдындағы жағдайлар қай кезде көрінеді:

A)& Жарысқа шығуға дейін біраз уақыт бұрын.

B) Жарыстан кейін.

C) Жарыс барысында.

D) Жарыстан кейін түсінде.

E) Күнделікте.

*****

Сөре жағдайдың негізі  қай кезде пайда болады:

A)& Жарысқа бірнеше минут қалған кезде.

B) Жарысқа бір апта қалған кезде.

C) Жарысқа екі күн қалған кезде.

D) Жарысқа бір күн қалған кезде.

E) Жарыстан кейін.

*****

Жарысқа мидың дайындығы немен көрінеді:

A) Орталық жүйке жүйесінің тежелуімен.

B) Сақиналы түрде реттелуі.

C) Программалау.

D) Өткізушілік.

E)& Жұмыс доминантаның белсенділігімен.

*****

Қез келген жұмыста сөре (старт) алдындағы өзгерістер қалай аталады:

A) Арнайы.

B)& Арнайы емес.

C) Әр түрлі.

D) Локальды.

E) Жергілікті.

*****

Орындалатын жаттығудың спецификасын ескере сөре (старт) алдындағы өзгерістер қалай аталады:

A)& Арнайы.

B) Арнайы емес.

C) Әр түрлі.

D) Локальды.

E) Жергілікті.

*****

Споршылардың жұмысқа деген функциональдық және психологиялық дайындығын  қамтамасыз ететін арнайы емес старт алдындағы формалардың бірі қалай аталады:

A)& Жарыс дайындығы.

B) Старт алдындағы қобалжу.

C) Старт алдындағы апатия.

D) Локализация.

E) Диспансеризация.

*****

Мидың қозғыштығы тым жоғары деңгейде болатын арнайы емес старт алдындағы формалардың бірі қалай аталады:

A) Жарыс дайындығы.

B)& Сөре алдындағы қобалжу.

C) Сөре алдындағы апатия.

D) Локализация.

E) Диспансеризация.

*****

Орталық жүйке жүйесінің қозу деңгейі жеткіліксіздігімен сипатталатын арнайы емес старт алдындағы түрлерінің бірі қалай аталады:

A) Жарыс дайындығы.

B) Сөре алдындағы қобалжу.

C)& Сөре алдындағы апатия.

D) Локализация.

E) Диспансеризация.

*****

Жарыс дайындығы айқын көрініспен сипатталатыны  қай жүйке жүйесінің типіне тән:

A)& Сангвиник және флегматиктерге.

B) Холериктерге.

C) Меланхоликтерге.

D) Қозғыштықтарға.

E) Жуас.

*****

Старт алдындағы қобалжу қай жүйке жүйесінің типіне тән:

A) Сангвинникпен флегматиктерге.

B)& Холериктерге.

C) Меланхоликтерге.

D) Қозушылыққа.

E) Жуастарға

*****

Қиын ситуациялық жағдайда старт алдындағы апатия қай жүйке жүйесінің типіне тән:

A) Сангвиник пен флегматиктерге.

B) Холериктерге.

C)& Меланхоликтерге.

D) Қозушылыққа.

E) Жуастарға.

*****

Жұмыс алдында қимыл дағдыларының қалыптасуына ықпал жасалып және дене сапасына жақсы көрініс беретін организмнің функционалдық жағдайы қалай аталады:

A) Жұмысқа кірісу.

B)& Жалпы бойды қыздыру.

C) Жарыс дайындығы.

D) Старт алдындағы қобалжу.

E) Старт алдындағы апатия.

*****

Алдағы жұмысқа (негізгі жүктеме  жүйке орталықтарымен жотаның бұлшық еттеріне қатысты) спортшының арнайы дайындығы қалай аталады:

A) Жұмысқа кірісу.

B)& Бойды қыздырудың арнайы бөлімі.

C) Жұмысқа дайындық.

D) Сөре алдындағы қобалжу.

E) Сөре алдындағы апатия.

*****

Жұмыс басталған уақытынан тұрақты жағдайдың көрінісіне дейінгі   кезең қалай аталады:

A) Тұрақты.

B) Бойды қыздыру.

C)& Жұмысқа кірісу. 

D) Апатия.

E) Қобалжу.

*****

Жұмысқа кірісу кезеңі қандай процессті сипаттайды:

A) Тұрақты жағдай.

B) Старт алдындағы жағдай.

C) Ауытқу барысындағы жағдай.

D) Сөрелік жағдай.

E)& Организмнің жұмыс деңгейіне өтуі.

*****

Түрлі функциялардағы жұмысқа кірісуінің айырмашылығы неде:

A) Лабильдігімен.

B) Тұрақтылығымен.

C)& Гетерохрондылығымен (әр түрлі уақытымен).

D) Доминанттылығымен.

E) Беріктілікпен.

*****

Қандай функциялар іске тез кіріседі:

A)& Қимыл.

B) Сенсорлы.

C) Вегетативті.

D) Қан-тамыр.

E)  Жүйкелік.

*****

Жұмысқа кірісу кезеңі дайындығы жоқ спортсмен үшін неге ұрындыру мүмкін:

A) Қобалжуға.

B) Мазасыздыққа.

C) Апатияға.

D)& «Өлі нүкте».

E) Жұмысқа дайындығы.

*****

Спортшының тіршілік әрекеті мол, өзінің негізінде қимыл, жан-жақты болуындағы жағдайы қалай аталады:

A)& Дене жұмыс қабілеттілігі.

B) Мобилизация.

C) Тұрақтылық.

D) Келісу.

E) Тұрақсыздық.

*****

Сандық және сапалық жағынан спорттық іс-әрекетті бағалау барысында спортшының жұмыс қабілеттілігінің көрсеткіштері қалай аталады:

A)& Тікелей көрсеткіштер.

B)  Қосымша көрсеткіштер.

C) Бұрыш көрсеткіштер.

D) Сызықты.

E) Квадратты.

*****

Клиникалық-физиологиялық, биохимиялық және психофизиологиялық

көрсеткіштер жұмыс қабілеттілігінің қай категориясына жатады:

A) Тікелей көрсеткіштер.

B)& Қосымша көрсеткіштер.

C) Бұрыш көрсеткіштер.

D) Сызықты.

E) Квадратты.

*****

Дене жұмыс қабілеттілігінің деңгейін анықтау үшін қуаттылығына байланысты қандай тестер қолданылады:

A) Қалыпты.

B) Ширыққан.

C) Босаңсытатын.

D) Статикалық.

E)& Максимальдыжәне  субмаксимальды

*****

Шаршағандықтың негізгі және объективті белгісі болып саналады:

A) Ширығу.

B) Босаңсу.

C)& Жұмыс қабілеттіліктің төмендеуі.

D) Майдың азаюы.

E) Ақуыздардың азаюы.

*****

Шаршау организмнің қалыпты функционалды жағдайы болып есептелінеді ме:

A)& Ие.

B) Жоқ.

C) Кей кезде.

D) Ешқашан.

E) Уақытша.

*****

Шаршаудың пайда болуының негізінде қандай факторлар жатыр:

A)& Дене және ақыл-ой жүктеме.

B) Отырғандағы жүктеме.

C) Түстегі жүктеме.

D) Ас қабылдау барысындағы жүктеме.

E) Физиопроцедураларды қабылдау барысындағы жүктеме.

*****  

Шаршаудыңсубъективті факторларына жатады:

A)Апатия.

B)& Шаршау сезімі.

C) Қобалжу.

D) Қозғыштық.

E) Лабильдік.

*****

Шаршаудыңобъективті белгілеріне жатады:

A) Апатия.

B) Қобалжу.

C)& Мүшелермен жүйелердегі функциональдық өзгерістер.

D) Қозғыштық.

E) Лабильдік.

*****

Шаршау барысында орталық жүйке жүйесінде қандай субъективті өзгерістер байқалады:

A) Доминанта.

B)& Шарты- шартсыз реакциялардың әлсіреуі.

C) Апатия.

D) Қобалжу.

E) Тахикардия.

*****

Жүрек-қан тамыр жүйесінде қандай субъективті өзгерістер байқалады:

A) Апатия.

B) Қобалжу.

C)& Қан қысымының тахикардиясы және  лабильдігі.

D) Қозғыштық.

E) Тежелу.

*****

Шаршау  барысында қанда қандай субъективті өзгерістер  байқалады:

A) Гемоглобиннің жоғарлауы.

B) Эритроциттердің жоғарлауы.

C) Эритроциттердің тұрақтануы.

D)& Эритроциттер мен гемоглобиннің төмендеуі.

E) Лейкоциттердің төмендеуі.

*****

Дене жұмыс барысында шаршаудың бастапқы сатысында мүшелермен жүйелерде қандай функциональдық өзгерістер байқалуы мүмкін:

A) Эндокриндік.

B) Вегетативтік.

C) Симпатикалық.

D) Парасимпатикалық.

E)& Бұлшық ет жүйсінде және қимыл анализаторларда.

*****

Дене жұмыс барысында шаршаудың бірінші белгісінің негізінде не жатыр:

A)& Автоматты жұмыс қимылдарының бұзылуы.

B)Қозу.

C) Тежелу.

D) Адаптация.

E) Тромбоцитоз.

*****

Дене жұмыс барысында шаршаудың екінші белгісінің негізінде не жатыр:

A)& қимыл координацияның бұзылуы.

B) Қозу.

C) Тежелу.

D) Адаптация.

E) Тромбоцитоз.

*****

Дене жұмыс барысында шаршаудың үшінші белгісінің негізінде не жатыр:

A)& Жұмыстың өнімділігінің төмендеуі, вегетативті функциялардың ширығуы.

B) Қозу.

C) Тежелу.

D) Адаптация.

E) Тромбоцитоз.

*****

Жұмыс барысындағы шаршау организмнің қалыпты реакциясы болып есептіледі ма:

A) Әр қашан.

B) Кей-кезде.

C)& Ие.

D) Уақытша.

E) Үнемі.

*****

Демалысты қажет ететін шаршаудың субъективті және  объективті белгілерімен сипатталатын шегаралық функциональды жағдай қалай аталады:

A) Адаптация.

B) Тежелу.

C) Қозғыштық.

D)& Созылмалы түрде шаршау.

E) Суммация.

*****

Үнемі шаршағандық сезіну, әлсіздік, ұйқысыздық, тәбеттің болмауы, жүректің ауруы және т.б.  осындай патологиялық жағдай қалай аталады:

A)& Зорығу.

B) Сусыну.

C) Шаршау.

D) Апатия.

E) Адаптация.

*****

Қалыпқа келу  механизмінің реттелу негізі:

A) Қантамырлық.

B) Лимфалық.

C) Эндокриндік.

D)& Нейрогуморальдық.

E) Тұзды.

*****

Қалыпқа келу спортшының қандай ерекшелітеріне байланысты:

A) Майдың алмасуына.

B) Белоктық (акуыздық).

C)& Жеке даралық, жаттығу деңгейіне.

D) Эндокриндік.

E) Көмірсуға.

*****

Қалыпқа келу шаралардың бірінші тобына жатады:

A) Оттегінмен демалу.

B) Массаж.

C) Жылы процедуралар.

D)& Ұтымды жаттығу режимі және демалыс.

E) Ультрофиолет сәулесі.

*****

Дене бөліктерінің бір қалыпта бекітілуі қалай аталады:

A) Жату.

B)& Қалып.

C) Тұру.

D) Жүгіру.

E) Ілініп тұру.

*****

Алдағы іс-әрекетке дайындық қандай қалыпты қажет етеді:

A) Жұмыс барысындағы қалып.

B)& Жұмыс алдындағы қалып.

C) Ыңғалы қалып.

D) Ыңғайсыз қалып.

E) Немқұрайлық.

*****

Қандай қалыпта жұмыс қабілеттілік жоғарлайды:

A) Жұмыс барысындағы қалып.

B) Жұмыс алдындағы қалып.

C)& Ыңғалы қалып.

D) Ыңғайсыз қалып.

E) Немқұрайлық.

*****

Қандай қалыпта жұмыс қабілеттіліктің эффективтілігі төмендейді:

A) Жұмыс барысындағы қалып.

B) Жұмыс алдындағы қалып.

C) Ыңғалы қалып.

D)& Ыңғайсыз қалып.

E) Немқұрайлық.

*****

Статикалық жұмыс барысында қимыл аппараты немен сипатталады:

A)& Бұлшық еттердің үзіліссіздегі белсенділігі.

B) Бұлшық еттердің сылбырлығы.

C) Изотопия.

D) Ширығу.

E) Суммация.

*****

Жаттығу барысында бір қимыл актілердің бірнеше рет қайталануы қалай аталады:

A)& Стандартты циклды.

B) Ациклды.

C) Үдемелі.

D) Асимметриялы.

E) Симметриялы.

*****

Дене сапасының дамуында негізгі механизм болып табылады:

A) Эндокриндік.

B)& Шартты-рефлекторлы.

C) Тамырлық.

D) Тыныстау.

E) Ферменттік.

*****

Бұлшық ет күшінің бұлшық еттің физиологиялық көлденісіне қатынасы қалай аталады:

A) Жылдамдық.

B) Ептілік.

C) Иілгіштік.

D) Уақыт.

E)& Салыстырмалы күш.

*****

Бұлшық ет күшінің анатомиялық көлденісіне қатынасы қалай аталады:

A) Жылдамдық.

B) Ептілік.

C) Иілгіштік.

D) Уақыт.

E)& Салыстырмалы күш.

*****

Спорттық тәжірибе барысында салыстырмалы күш қалай бағаланады:

A)& Спортшының бұлшық ет күшінің салмағына қатынасы

B) Денесінің салмағы бойынша.

C) Тұрғандағы бойы бойынша.

D) Отырғандағы бойы бойынша.

E) Зат алмасу бойынша.

*****

Бұлшық еттің күшінің дамуына бұлшық ет ішіндегі қандай факторлар әсер етеді:

A) Буындар.

B) Байламдар.

C)& Бұлшық ет талшықтарының саны.

D) Сарколемма.

E) Актин.

*****

Күштің дамуында қандай гормондар негізгі роль атқарады:

A) Аналық.

B)& Мужские.

C) Эндокриндік.

D) Аралас.

E)  Жыныстық.

*****

Қозғыштықтың жылдам дамуы неге байланысты:

A) Бұлшық ет талшықтарына.

B)& Бұлшық ет талшықтарының жылдамдығымен  және баяулығына.

C) Бұлшық ет талшықтарының тежеулігіне.

D) Бұлшық еттің өткізгіштік қабілеттілгіне.

E) Бұлшық еттің шаршауы.

*****

Қимыл дағдысының бастапқы сатысы сипатталады:

A) Чертеж.

B) Схемалармен.

C) Суреттеумен.

D)& Іс-әрекеттің түпкі шешімімен.

E) Бейнемен.

*****

Қимыл дағдысының қалыптасу барысындағы екінші этап неден басталады:

A) Чертеждың қалыптасуы.

B) Схеманың қалыптасуы.

C) Суреттің қалыптасуы.

D) Бейненің қалыптасуы.

E)& Үйренетін жаттығуды орындау.

*****

Қимыл дағдысына үйрететін процессті қандай қосымша ақпарат үдетеді: 

A) Сыртқы контур.

B)& Жаттықтырушының ұсынысы, компьютердік анализ.

C) Ішкі контур.

D) Лабильдік.

E) Қозғыштық.

*****

Жаттығу барысында келген ақпаратт қалай аталады:

A) Қайталанатын.

B) Бастапқы.

C)& Жедел ақпарпт.

D) Кешіген.

E) Уақытша.

*****

Қимылға моторлы процессте үйретудің маңыздылығы неде:

A)& Сөзді реттеу.

B) Қайталанатын.

C) Кешендетілген.

D) Бастапқы.

E) Соңғы.

*****

Қимылдың қалыптасуына ақыл-ой іс-әрекеттің арнайы формасы  болып келеді:

A) Тежелудің пайда болуы.

B)& Тактикалық  ойда шешілуінің дағдылық түрде қалыптасуы.

C) Өткізгіштіктің пайда болуы.

D) Лабильдіктің пайда болуы.

E) Рефлекстердің пайда болуы.

*****

Бұлшық ет экстремальды жағдайда болғанда дағдының сенімділігін арттырады:

A) Орталық жүйке жүйесінің лабильдігі.

B) Орталық жүйке жүйесінің тежелуі.

C)& Мидың  функциональдық қорының мобилизациясы.

D) Өткізгіштік.

E) Шартты және шартсыз рефлекстер.

*****

Арнайы жүктемелерге спортшыны бейімдейтін себеп болатын, жаттығу процессінің дұрыс үйымдастырылуы неге себеп болады:

A) Жедел бейімделуіне.

B) Ұзақ мерзімді бейімделуіне.

C) Қалыпқа келуіне.

D) Жұмысқа кірісуіне.

E)& Жаттығу жағдайына.

*****

Жоғары деңгейдегі натижелер жаттығудың қандай жағдайында шынына жетеді:

A)& Спорттық формада.

B) Жұмысқа кірісу барысында.

C) Жаттығу барысында.

D) Бойды қыздыру барысында.

E) Циклды кезінде.

*****

Организмге кешенді әсер етеді қай кезде (қоршаған орта, газдың қысымы):

A) Қысымның төмендеуінде.

B) Оттегіннің төмендеуінде.

C) Азоттың жоғарлауы.

D)& Барометрлі қысымның жоғарлауы.

E) Оттегіннің көбеюі.

*****

Адам және жануар организміндегі табиғи ырғақтық өзгерістер қалай аталады:

A) Қысқы ырғақтар.

B) Жазғы ырғақтар.

C) Күзгі ырғақтар.

D)& Биологиялық ырғақтар.

E) Көктемгі ырғақтар.

*****

Спорттың қай түрі (судың тығыздығы, дененің қалпы) өзіндік физиологиялық ерекшелігі бар басқа ауа ортасынан айырмашылығы:

A)& Жүзу.

B) Бокс.

C) Гимнастика.

D) Күрес.

E) Фехтование.

*****

Омыртқа жотасының қозғалысы жақсы қалыптасып, сонымен қатар буындарда  иілгіштік жақсы дамып, буын  аппаратымен бұлшық еттердің созылғыштық қабілеті жоғары деңгейде болатын сапалар  қай жынысқа тән:

A)& Әйелге.

B) Ер азаматқа.

C) Төменгі буын оқушыларына.

D) Ортаңғы буын оқушыларына.

E) Жоғарғы буын оқушыларына.

*****

Әйел спортшылардың жаттығу процессін құрастыру барысында  нені ескеру қажет:

A) Мезгіл циклды.

B)& Биологиялық циклды.

C) Жылдық циклды.

D) Апталық циклды.

E) Күзгі циклды.

*****

Қимыл белсенділігінің төмендеуі қалай аталады:

A) Атрофия.

B)& Гипокинезия.

C) Дистрофия.

D) Сколиоз.

E) Кифоз.

*****

Бұлшық ет күш қуаттылығының төмендеуі қалай аталады:

A) Адаптация.

B) Сколиоз.

C) Дистрофия.

D)& Гиподинамия.

E) Атрофия.

*****

Төтенше тітіркендіргіштерге адам организмінің жалпы жүйелік реакциясы қалай аталады:

A)& Стресс.

B) Адаптация.

C) Эмоция.

D) Апатия.

E) Тежеу.

*****

Қарқындылығы жоғары деңгейде болатын қимыл іс-әрекеттің әсер ету барысында қандай стресс пайда болуы мүмкін:

A) Сынағыш.

B) Адаптивті.

C) Эмоциональды.

D) Тежегіш.

E)& Денелік.

*****

Жарыс барысында жоғары деңгейдегі жүйкелік-психикалық ширығуды қандай стресс бейнелейді:

A) Сынағыш.

B) Адаптивті.

C)& Эмоциональды.

D) Тежегіш.

E) Денелік.

*****

Ойындармен  эстафеталар балалар организмінде  қандай өзгерістер туындатады:

A) Эндокриндік.

B)& Жүрек соғу жиілігімен тыныстауы жоғарлайды.

C) Ас қорыту.

D) сыртқа шығару.

E) Тері.

*****

Кәзіргі кездегі балалардың бойында қандай негізгі жетілмеген белгіні анықтауға болады:

A) Атрофия.

B) Дистрофия.

C) Гипотония.

D)& Бұлшық ет гипотониясы.

E) Адаптация.

*****

Балаларда эмоциональдық жоспар барысында бұлшық ет гипотониясы неге ұрындырады:

A) Тежеулікке.

B) Өткізгіштікке.

C) Тұрақтылыққа.

D) Бір қалыптылыққа.

E)& Эмоциональды түрде тұрақсыздыққа.

*****

Бұлшық еттің гипотониясымен күресуінің негізі:

A)& Дұрыс қимыл белсенділігін үйымдастыру.

B) Адаптация.

C) Лабильдік.

D) Өткізгіштік.

E) Суммация.

*****

Жаңа қимылдарды түсінілу (үйғару) үшін  қай жас қолайлы болып келеді:

A)& Төменгі буын.

B) Орта.

C) Мектепке дейінгі.

D) Орта.

E) Жоғары.

*****

Барометрлік қысымның төмендеуіне байланысты адамдарда қандай ауру болуы мүмкін:

A) Жұқпалы.

B)& Биіктік(таулық).

C) Жүрек.

D) Мамандық.

E) Өкпелік.

*****

Барометрлік қысымның жоғарлауына байланысты адамдарда қандай ауру болуы мүмкін:

A) Жұқпалы.

B) Биіктік.

C) Жүрек.

D)& Мамандық.

E) Өкпелік.

*****

 Трек-қимыл аппаратының дамуына спорттық жаттығулар қай жастан бастап әсер етеді:

A) 4 сыныптан.

B)& Орта буын және жоғары.

C) 1 сыныптан.

D) 2 сыныптан.

E) 3 сыныптан.

*****

Балаларға дене жүктемесін мөлшерлеп берген жағдайда қандай компонент ескерілмейді:

A) Жаттығулардың ұзақтығы.

B) Оның қарқындылығы.

C) ұзақтығы.

D) Демалуының сипаты.

E)& Детская инфекция.

*****

Қол, аяқ, бетпен дененің оң және сол жақтарының біркелкі емес (теңсіздік) белгілерінің жиынтығы қалай аталады:

A) Дене.

B) Дененің жоғарғы белдеуі.

C) Дененің жоғарғы белдеуі.

D)& Моторлық асимметрия.

E) Бастың қимылы.

*****

Спорт барысында адамның аяқ-қолының негізгі ролін қандай белгі анықтамайды.

A) Әрекет жасаудағы қауылысы.

B) Күштегі жоғарғы нәтижелілігі.

C) Дәлдіктегі жоғарғы нәтижелілігі.

D) Бірігіп әрекет жасауда басым болуы.

E)& Сөз функциясы.

*****

Қимыл-қозғалыстың тапшылығына байланысты орталық жүке жүйесінде қандай өзгерістер болуы мүмкін:

A)& Ми жүйесінің басқарылуының бұзылуы.

B) Лабильдік.

C) Тежеулік.

D) Өткізгіштік.

E) Қозу.

*****

Қимыл-қозғалыстың тапшылығына байланысты ми жүйесінің басқарылуының бұзылуы неге соқтырады:

A) Лабильдікке.

B) Доминантаның дамуына.

C)& Қимыл координацияның нашарлауына.

D) Өткізгіштіктің бұзылуы.

E) Тұрақтылыққа.

*****

Қимылдың тапшылығына байланысты қимыл аппаратында қандай өзгерістер байқалады:

A) Гипертрофия.

B) Гиподинамия.

C) Гипокинезия.

D)& Бұлшық ет талшықтарының атрофиясы.

E) Адаптация.

*****

Тыныс алу жүйесіне қимыл белсенділігінің жеткіліксіздігі қалай әсер етеді:

A) Окпенің тіршілік сыйымдылығын жоғарлатады.

B) Окпенің тіршілік сыйымдылығы өзгермейді.

C) Окпенің тіршілік сыйымдылығының атрофиясы.

D) Окпенің тіршілік сыйымдылығының гиперфункциясы.

E)& Окпенің тіршілік сыйымдылығының төмендеуі.

*****

Стресстің бірінші стадиясы қалай аталады:

A)& Қобалжу.

B) Резистенттілік.

C) Әлсіреу.

D) Адаптация.

E) Дизадаптация.

*****

Стресстің екінші стадиясы қалай аталады:

A) Қобалжу.

B)& Резистенттілік.

C) Әлсіреу.

D) Адаптация.

E) Дизадаптация.

*****

 Стресстің үшінші стадиясы қалай аталады:

A) Қобалжу.

B) Резистенттілік.

C)& Әлсіреу.

D) Адаптация.

E) Дизадаптация.

*****

Көп қайталанып, қарапайым қимылдардың бір қалыпта орындалуы аталады:

A)& Монотония.

B) Әлсіреу.

C) Қимыл.

D) Атрофия.

E) Адаптация.

*****

Монотонияның пайда болуының негізінде қандай механизм жатыр:

A)& Үйреніштік.

B) Қайталау.

C) Қимыл.

D) Атрофия.

E) Адаптация.

*****

Гимнастиканың қайсысы әр түрлі қимыл қызметіне дене дайындығын кең қамтамасыз етеді:

A)& Таңертеңгілік бой жазу.

B) Жалпы гимнастика.

C) Сугимнастикасы.

D) Емдікгимнастика.

E) Өндірістікгимнастика.

*****

Гимнастиканың қай түрі орталық жүйке жүйесінің тонусын жоғарлатып, ұйқыдан кейін мидың тежеулігін түсіреді:

A) Таңертеңгілік бой жазу.

B) Жалпы гимнастика.

C)& Сугимнастикасы.

D) Емдікгимнастика.

E) Өндірістікгимнастика.

*****

Табиғи жағдайда қарапайым қимыл қай спорт түріне тән:

A) Бокс.

B) Күрес.

C)& Туризм.

D) Гимнастика.

E) Ойындар.

*****

Көздің терең көруі, өткірлігінің қабілеті жақсы, және жоғары деңгейде түстерді ажырата білетін кім:

A) Ер азамат.

B) Бала.

C) Жасөспірім.

D) Қыз бала.

E)& Әйел.

*****

Әйелдердің белгілі бір жағдайларда (ашығу кезінде) жоғары деңгейде аман қалуы немен түсіндіріледі:

A)& Зат алмасудың қолайлығымен.

B) Зат алмасудың жоғары деңгейде болуымен.

C) Қалыпты зат алмасуымен.

D) Зат алмасудың болмауы.

E) Витаминдердің алмасуымен.

*****

Қан жүйесінде әйел организмінің өзгешелігі:

A) Анемиямен.

B) Лейкопениямен.

C) Лейкоцитозбен.

D)& Қан жасау функциясы жоғары.

E) Қан жасау функциясы төмен

*****

5В010800 – Дене шынықтыру және спорт

Спорт физиологиясы

Күндізгі 3 жыл 3 курс

каз

Ахметжанова Ұ.А.

Қалыпқа келу процесc  адам организмі үшін:

A)& Табиғи жағдай

B) Жүре пайда болған жағдай

C) Жаттығу жағдай

D) Жиырылу жағдай

E) Өткізу жағдай

*****

Жаттығу дәрежесін қалыпқа келу процесс  анықтайды ма

A)& Анықтайды

B) Анықтамайды

C) Кейде

D) Кезеңмен

E) Ешқашан

*****

Спортшының функциональдық дайындық критерийлерінің бірі болып табылады

A)& Жылдамдық және қалыпқа келудің сипаттамасы

B) Ұйқының ұзақтығы

C) Үйқысыздық

D) Тәбеттің нашар болмауы

E)  Тәбеттің жоғары деңгейде болуы

*****

Организмді қалыпқа келтіретін механизм қандай

A)& Нервті-гуморальды

B) Бұлшық еттік

C) Тамырлық

D) Эндокриндік

E) Қан-тамырлық

*****

Ширыққан бұлшық ет жұмыстан кейінгі фаза

A)& Жұмыс  қабілеттіліктің төменгі

B) Жұмысқа қабілеттілікті жеделдететін

C) Бір қалыпты жұмыс қабілеттілік

D) Бастапқы жұмыс қабілеттілік

E)  Жұмыс қабілеттіліктің соңы

*****

Қажеттілігіне байланысты шаралар қалай аталады

A) Тұрақты

B)& Кезеңмен

C) Ілгерілемелі

D) Циклді

E) Ациклді

*****

Қалыпқа келу үшін (женьшень, элеуторококк және т.б.) шөптен жасалған стимуляторлар (сергітушілер) қандай заттарға жатады

A) Фармакологиялық

B) Химиялық

C) Физиологиялық

D) Электрлік

E)& Биологиялық

*****

Бұлшық еттер күшінің дамуында қандай гормондар негізгі роль атқарады

A) Аналық

B) Балалық

C) Жасанды

D)& Аталық

E) Орташа

*****

Берілген аз уақыт жағдайда әрекет жасау қабілет қалай аталады

A) Жылдамдық

B) Ептілік

C) Алғырлық

D) Іс-әрекеттер

E)& Шапшаңдық

*****

Шапшаңдықтың қарапайым түрлерінің көрінісіне жатады

A)& Бір реттік қимыл-қозғалыстың жалпы жылдамдығы

B) Көп реттік қимыл-қозғалыстың жалпы жылдамдығы

C) Уақытты таңдау

D) Жағдайды таңдау

E) Сапасын таңдау

*****

Сигнал берілген уақыттан бастап жауап қайтарған реакциясына дейінгі бағалау реакция қалай аталады

A) Жылдамдық

B)& Қимыл реакцияның уақыты

C) Фактор

D) Жағдай

E) Нәтиже

*****

Қимыл реакциясының уақытына қандай факторлар әсер етеді

A)& Спорттық шеберлік

B) Жынысы

C) Жыл мезгілі

D) Күннің уақыты

E) Аймақ

*****

Жүйке және бұлшық ет жасушаларындағы қозу ағымының жылдамдығы қалай аталады

A) Қозғалғыштық

B) Тұрақтылық

C)& Лабильдік

D) Фактор

E) Интервал

*****

Үлкен жарты шарлардағы қозғыштық пен тежеудің ауысуының жылдамдығы және керісінше қалай аталады

A)& Қозғалғыштық

B) Тұрақтылық

C) Лабильдік

D) Фактор

E) Интервал

*****

Үзақ немесе берілген уақыт аралығында арнайы жұмыстың тиімділігін төмендетпей жасалатын қаблет қалай аталады

A) Шапшаңдылық

B) Жылдамдық

C) Ептілік

D)& Төзімділік

E) Лабильдік

*****

Төзімділіктің дамуына байланысты тыныс алу жүйесінің елеуі

A)& Өкпенің тіршілік сыйымдылығының көбеюіне

B) Өкпенің тіршілік сыйымдылығының азаюына

C) Дем алу тереңдігінің азаюына

D) Дем алу бұлшық еттерінің азаюына

E) Өкпенің экскурсиясының азаюына

*****

Төзімділіктің даму барысында жүрек-қантамырлар жүйесіне тән

A) Көлемінің азаюы

B)& Морфо-функциональды түрде қайта құрылған

C) Жүрек соғу жиілігінің жоғарылауы

D) Жүректің қан айдау қызметінің төмендеуі

E) Артериальді қысымның жоғарылауы

*****

Төзімділікті  дамыту барысында бұлшық еттерде қандай өзгерістер болады

A) Гипотрофия

B)& Гипертрофия

C) Атрофия

D) Бірқалыптылық

E) Төмендеу

*****

Төзімділікті  дамыту барысында орталық жүйке жүйесінде қандай өзгерістер болады

A) Гипертрофия

B) Гипотрофия

C)& Жұмыс доминантаның дамуы

D) Үдеуі

E) Баяулауы

*****

Циклді спорт түрлеріндегі арнайы төзімділік неге байланысты

A) Уақытқа

B) Жылдамдыққа

C)& Дистанцияның ұзындығына

D) Сапаға

E) Жағдайға

*****

Статикалық жұмыс барысында төзімділік неге байланысты

A)& Жүйке орталығына және жұмыс жасайтын бұлшық етке

B) Уақытқа

C) Жылдамдыққа

D) Сапаға

E) Жағдайға

*****

Жылдамдықты төзімділік неге байланысты

A)& Жүйке орталығының тұрақтылығына

B) Жүйке орталығының тежелуіне

C) Жүйке орталығының үдеуіне

D) Жүйке орталығының баяулауына

E) Жүйке орталығының гипертрофиясына

*****

Ситуациялы спорт түрлерінде төзімділік неге байланысты

A)& Жүйке және сенсорлы жүйенің тұрақтылығына

B) Бұлшық ет жұмысына

C) дистанцияның ұзындығына

D) Бұлшық ет гипертрофиясына

E) Бұлшық ет гипотрофиясына

*****

Айналу, үдеу барысында төзімділік неге байланысты

A) Бұлшық ет гипертрофиясына

B) Бұлшық ет гипотрофиясына

C)& Вестибулярлы аппараттың тұрақтылығына

D) Жүйке жүйесінің тұрақтылығына

E) Бұлшық ет белсенділігіне

*****

Гипоксия (0₂ жетіспеушілігі) барысында төзімділік неге байланысты

A) Оттегіне сезімталдықтың жоғарылауымен

B)& Оттегіне сезімталдылықтың төмендеуімен

C) Оттегіне тұрақтылықпен

D) Зат алмасудың жоғарылауымен

E) Зат алмасудың төмендеуімен

*****

Төзімділіктің  механизмі неге байланысты

A) Вестибулярлы аппараттың тұрақтылығына

B) Бұлшық ет гипертрофиясына

C) Бұлшық ет гипотрофиясына

D)& Физиологиялық резервтің жоғарылауына

E) Физиологиялық резервтің төмендеуіне

*****

Буындар арқылы  үлкен амплитудамен іс-әрекет жасау қабілеті қалай аталады

A) Баяулық

B) Шапшаңдық

C) Ептілік

D) Төзімділік

E)& Иілгіштік

*****

Ой еңбегімен немесе ауыр жұмыстан кейін жұмыс қабілеттіліктің төмендуі, шаршау пайда болғанда организмнің функциональдық жағдайы қалай аталады

A) Ептілік

B) Төзімділік

C)& Қажу (шаршау)

D) Иілгіштік

E) Баяулық

*****

Ұйқының, тәбеттің бұзылып, үнемі шаршап, сылбырлықтың пайда болуы организмнің осындай патологиялық (қалыптан тыс) жағдайы қалай аталады

A)& Зорығу

B) Баяулық

C) Төзімділік

D) Тұрақтылық

E) Белсенділік

*****

Спортшылардың зорығуының негізгі  критерийі болып табылады

A) Сылбырлық

B) Апатия

C) Ұйқының бұзылуы

D)& Спорттық нәтижелердің төмендеуі

E) Баяулық

*****

Организмнің қоршаған орта жағдайларына өзгеруіне қалыптасуы және ішкі ортаның тұрақтылығының сақталуына негіз болатын физиологиялық реакциялардың жиынтығы қалай аталады

A) Механикалық адаптация (бейімделу)

B) Дене адаптациясы

C) Ақыл-ой адаптация

D)& Физиологиялық адаптация

E) Күштік адаптация

*****

Арнайы жұмысқа қабілеттіліктің және жалпы дене дайындығын жоғарылатуға бағытталған арнайы педагогикалық процесс қалай аталады

A) Қайта қалыпқа келу

B)& Спорттық жаттығу

C) Адаптация

D) Апатия

E) Сылбырлық

*****

Жаттығу процессті дұрыс ұйымдастыру ынталандырады

A)& Организмнің функциональдық мүмкіншілігін жоғарлатады

B) Организмнің функциональдық мүмкіншілігін төмендетеді

C) Функциональдық мүмкіншілігін теңестіреді

D) Функциональдық мүмкіншілігін азайтады

E) Функциональдық мүмкіншілігін төмендетеді

*****

Спортшылардың функциональдық дайындығын тестілеу кезінде қолданылады

A) Нәтижелері

B) Спортшының көңіл-күйі

C) Тәбеттің төмендеуі

D) Ұйқының нашарлауы

E)& Жеңімпаздың моделі

*****

Адаптацияның жеке даралық ерекшеліктерін бағалау үшін қолданылады

A)& Кешенді тестілеу

B) Көрсеткіштерді теңестіру

C) Көрсеткіштерді жоғарылату

D) Көрсеткіштерді қалыптастыру

E) Көрсеткіштерді тұрақтандыру

*****

Споршыны арнайы дайындық формасына ауыстыру үшін қандай дайындық базада өту қажет

A)& Жалпы дайындық

B) Циклді

C) Ілгерілемелі

D) Ациклді

E) Уақытша

*****

Орталық жүйке жүйесінің фунциональды қорының мобилизациясына, қимыл-қозғалыс аппаратының, вегетативті жүйелердің және т.б.жүйелер үшін  қандай жүктемелер қолданылады

A) Минимальді

B) Орташа

C) Уақытша

D)& Максимальді

E) Қолайлы

*****

Мамандындырылған споршының қимыл-қозғалыс аппаратына тән

A)& Жұмысшы бұлшық еттің  гипертрофиясы

B) Бұлшық еттің гипотрофиясы

C) Қозғыштық

D) Өткізгіштік

E) Лабильдік

*****

Мамандырылған ортшының жүйке жүйесіне тән

A) Лабильды түрде төмендеуі

B)& Лабильдіктің және қозғыштықтың жоғарылауы

C) Қозғыштықтың төмендеуі

D) Иннервацияның нашарлауы

E) Синапстардың қажуы

*****

Споршылардың зат алмасуына тән

A)& Ақуыз және көмірсулар қорының көбеюі

B) Ақуыздардың азаюы

C) Көмірсулардың азаюы

D) Майылдардың көбеюі

E) Майылдардың азаюы

*****

Спортшылардың тыныс алу жүйесі немен сипатталады

A) Окпенің тіршілік сыйымдылығының төмендеуімен

B) Окпенің тіршілік сыйымдылығының тұрақтылығымен

C)& Окпенің тіршілік сыйымдылығының жоғарылауымен

D) 2000-ге дейін төмендеуімен

E) 1500 мл-ге дейін төмендеуімен

*****

Спортшылардың жүрегінде қандай бейімділік өзгерістер анықталады

A) Гипотрофия

B) Лабильдік

C) Откізгіштік

D)& Гипертрофия

E) Қозғыштық

*****

Спортшының қан жүйесінде қандай өзгерістер болады

A) Эритроциттердің төмендеуі

B) Лейкоциттердің төмендеуі

C) Тромбоциттердің төмендеуі

D) Гемоглобиннің төмендеуі

E)& Эритроциттердің жоғарылауы

*****

Дайындық арасында демалыс жеткілікті болғанның өзінде зорығудың пргрессивті түрде дамуына байланысты  патологиялық жағдай қалай аталады

A) Жаттығу

B)& Қалыптан тыс жаттығу

C) Қажу

D) Адаптация

E) Қозғыштық

*****

Әйелдердің ми қызметінің қандай ерекшеліктері бар

A) Арифметикалық

B) Геометриялық

C)& Тіл ақпаратының қайта өнделуі

D) Санды есте сақтау.

E) Тактикалық міндеттер

*****

Ми қызметінің қандай ерекшеліктері ер азаматтарға қарағанда

әйелдерде төмен

A)& Санды есте сақтау

B) Сөзді есте сақтау.

C) Ақпараттың қайта өнделуі

D) Сөздік

E) Аналитикалық

*****

Қандай қасиеттер ер азаматтарға қарағанда әйелдерге тән

A) Тежеу

B)& Эмоциальды қозғыштық

C) Сезімталдықтың төмендеуі

D) Механикалық

E) Денелік

*****

Омыртқа жотасының жылжымалығы және байлам аппаратының созылғыштығы бейім болады

A)& Иілгіштікке

B) Мотивацияға

C) Қозғыштыққа

D) Өткішгіштікке

E) Лабильділікке

*****

Пирамида жолы арқылы моторлық белсенділікті қандай нейрондар ұйымдастырады

A)& Қозғалыс нейрондары

B) Ойлау нейрондары

C) Қалып нейрондары

D) Алқымдау нейрондары

E) Тіл нейрондары

*****

Қандай нейрондар экстрапирамидалық жүйе арқылы жұмыс қалпын қалыптастырады

A) Қозғалыс нейрондары

B) Ойлау нейрондары

C)& Қалып нейрондары

D) Алқымдау нейрондары

E) Тіл нейрондары

*****